Antimikrobiyaller

(E282) Propiyonat normal fizyolojik şartlarda da üretilen kısa zincirli bir yağ asitidir. Vücutta bir çok metabolik işlemde kullanılır. Propiyonik asitin kalsiyum tuzu, birçok gıdanın içerisinde küçük miktarlarda bulunan doğal bir asittir. Bazen bakteriler tarafından fermente gıdaların içerisinde yüksek konsantrasyonlarda üretilir. (Örnegin İsviçre peynir çeşitlerinde) Kalın bağırsaktaki bakteriler tarafından büyük miktarlarda da üretilir.Propiyonik asit ve propiyonatlar başlıca mantarlara karşı koruyucu olarak kullanılırlar.

Gıda katkı maddeleri listesinde E 282 kodu ile yer almakta olan kalsiyum propiyonat ekmeğe küf oluşumunu engellemek için katılan bir hammaddedir. Belirlenmiş bir günlük üst alım sınırı yoktur. Kalsiyum propiyonat ekmeğin içindeki bakteri oluşumlarına engel olmakla kalmaz, bir yandan ekmeğin taze kalma süresini de arttırır.Kalsiyum propiyonat tüm dünyada kabul görmüş ve yaygın olarak kullanılan bir katkı maddesidir.

Küf oluşumunu engelleyerek, ekmeğin yumuşaklığını korur. Kalsiyum propiyonat bütün dini gruplar tarafından ve de et yemeyen vejeteryanlar ile süt ve süt ürünleri kullanmayan vejeteryanlar tarafından da kullanılan, tüketilmesinde sakınca olmayan bir katkı maddesidir. Aynı zamanda yan etkisi olmayan bir katkı maddesidir.Genel olarak kullanılan dozlar, un ağırlığı üzerinden % 0,1 ile 0,3 arasında değişmektedir. Yani 50 kg'lık bir çuval una 50 gr ile 150 gr arasında kalsiyum propiyonat eklenmesi, ürünü koruyarak, raf ömrünün artmasını sağlamaktadır.

E202 kodlu Potasyum sorbat gıda ürünlerinde kullanımına izin verilen tek organik asittir. Bunun yanı sıra potasyum sorbat sahip olduğu bazı özellikler nedeniyle kimi uygulamalarda sodyum benzoattan daha uygun bir koruyucudur. Her türlü gıda ve içecekte kullanılan potasyum sorbat, üretim prosesinde kolaylık sağlar. Geniş bir pH aralığı vardır. Küf, maya ve diğer birçok aerobik bakteriye karşı etkindir. Bu özelliklerinin yanı sıra potasyum sorbatın insan sağlığına olumsuz etkisi yoktur. Nötral bir lezzete sahip olan potasyum sorbat, sodyum benzoattan farklı olarak meyve suları ve içeceklerdeki lezzeti geliştirdiği belirtilmektedir.

Potasyum sorbat gıdalarda kullanılırken ya doğrudan içine katılır-bandırılır ya da toz halinde ambalaj içine serpilir. Potasyum sorbat gıda dışı olarak kişisel bakım ürünlerinde mikrobiyal gelişimi önlemekte ve raf ömrünü arttırmaktadır. Potasyum sorbat gıdalarda % 0,001 – 0,03 aralığındaki konsantrasyonda etkinliğini göstermektedir. Zira bu yoğunluk % 0,1 den fazla olduğunda gıda ürünlerinde istenmeyen tat değişimlerine yol açmaktadır.

Potasyum sorbat koruyucu etkisi sodyum benzoattan 10 kat daha etkilidir. Gıdadanın depolama ömrünü uzatmakta ve gıdanın kendine özgü olan aromasının korunmasına yardımcı olmaktadır. Gıdanın yanı sıra kaplama, parlaklığın arttırılması amaçlı plastikçilerin üretiminde ara ürün olarak kullanılmaktadır. Kullanımı Alanı : Gıda ürünlerinde ve onların ambalaj malzemelerinde olduğu gibi, gıda ürünlerinin geniş bir aralığının koruyucuları olarak kullanılırlar. Çünkü küfleri, mayaları ve bakterilerin çoğunu önlemede geniş bir etkililiğe sahiptirler. Salça, ekmek, margarin, reçel, balık, şekerleme, peynir, şarap, yoğurt, meyve ürünleri ve fırın ürünleri gibi bir çok alanda kullanılmaktadır.

Ayrıca kozmetikler, ilaç, tütün ve tatlandırma ürünlerinde kullanılır. Şarapta artan şekerin ikincil fermentasyonunu önlemek için kullanılır. Kaplamada parlaklık düzeltmek için ve plastikleştiricilerin ve yağlayıcıların üretiminde ara madde olarak kullanılır. Sucuk dolumlarından sonra dış yüzeye pulvarize edilerek uygulanır, % 15 solüsyon şeklinde uygulanır.

Sodyum benzoat oda sıcaklığında katı halde bulunur ve beyaz renkli olup kristal bir yapıya sahiptir. Aynı zamanda Sodyum benzonat yanıcı bir madde olup suda da iyi çözülmektedir. Gıda maddelerinde E211 olarak kodlanmaktadır.

Sodyum benzoat Bakteriostatik ve Fungitatik bir yapıya sahiptir. Yani bakterilerin ve mantarların çoğalmasını engelleyici özelliği vardır. En fazla %0,1 şeklinde kullanılması uygun görülmüştür. Sodyum benzoat maddesinin gıdalar da fazla kullanılması kişiler de ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Uzun süreli benzen maruz kalınması durumunda kemik iliği ve kan üretimini olumsuz etkileyebilir.

Kullanım alanları: Gıda ürünlerinin raf ömrünü uzatmak için kullanılan sodyum benzoat, başta meşrubat olmak üzere konserve ürünler, diş macunları, ilaçlar ve turşular kullanılmaktadır. Sodyum benzonat hazır gıdaların içerisinde ne kadar kullanıldığı ürününün içindekiler kısmında yazabilir. Sodyum benzonatın etken maddesi olan benzonik, bitkiler de veya hayvanlar da tabi olarak bulunmaktadır. Pek sağlıklı olarak görülmeyen bu madde hemen hemen her hazır gıda da bulunmaktadır. Hazır yemekler, sucuk, salam, boya içerek içecekler, cips, hazır köfte harçları, hazır soslar, meyve suları ve şekerlemeler de sodyum benzoat yer alabilir. Bu ürünlerin raf ömrü biraz daha uzun olduğu için içerilerinde katkı maddesi olması kaçınılmaz olacaktır.